 |
Το κολύμπι δεν είναι απλώς άλλη μία καλοκαιρινή συνήθεια. Μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Βελτιώνει τη φυσική κατάσταση, δυναμώνει το σώμα, θεραπεύει τους τραυματισμούς, καίει λίπος και ταυτόχρονα χαρίζει χρόνια ζωής. Κράτα την αναπνοή σου και βούτα στην αιωνιότητα.
Οταν βρίσκομαι σε ιατρείο νιώθω μία περίεργη υπερδιέγερση, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά που ακούω να μένουν καιρό στη μνήμη μου. Πριν από πολλά χρόνια είχα επισκεφθεί έναν γιατρό ο οποίος μου έδωσε μία αινιγματική συμβουλή: «Είσαι φτιαγμένος για να κολυμπάς. Δεν πρέπει να φοβάσαι το νερό, δεν πρόκειται να πνιγείς». Δεν ξέρω αν έφταιγε η ιδιότητα του γιατρού ή η δική μου στιγμιαία παρόρμηση, αλλά αυτή η μέρα άλλαξε τη ζωή μου. Αρχισα να κολυμπάω σε θάλασσες με τεράστια κύματα και απότομα ρεύματα, αλλά πάντα ήξερα ότι το νερό δεν πρόκειται να με σκοτώσει.
Εκείνη μάλιστα την εποχή, η γιαγιά μου Eβι, εκμεταλλευόμενη τα φθηνά αεροπορικά εισιτήρια πήρε εμένα και τον αδελφό μου σε ένα ταξίδι, όπου κάναμε το γύρο της Ευρώπης. Οποτε βρίσκαμε την ευκαιρία, ο αδελφός μου κι εγώ, την κοπανάγαμε από τη γιαγιά προκειμένου να πέσουμε σε όποια νερά βρίσκαμε εύκαιρα – φτάσαμε στο σημείο να βουτήξουμε στα νερά του ποταμού Αρνου, τα οποία μπορείς να τα συγκρίνεις με αυτά ενός υπονόμου.
Μερικές μέρες περάσαμε και στην πλευρά της Αδριατικής. Εκεί θυμάμαι ακόμα έναν τύπο να κουβαλάει ένα ποδήλατο θαλάσσης με δύο καθίσματα. Τον ρώτησα: «Πού πηγαίνεις με αυτό;». «Πάω στη θάλασσα, ψάχνω για δεύτερο, ψήνεσαι να έρθεις;», με ρώτησε. Δεν χρειάστηκα ούτε δύο δευτερόλεπτα για να του απαντήσω θετικά. Ξεκινήσαμε να κάνουμε ποδήλατο στο νερό και να απομακρυνόμαστε από την παραλία. Σύντομα είχαμε πάει τόσο μακριά, που δεν έβλεπα καθαρά την ακτογραμμή. Είπα στον καινούργιο φίλο μου ότι χρειαζόμουν να δροσιστώ, διότι είχα λιώσει από τη ζέστη. Κάναμε μία στάση και βούτηξα στο απέραντο γαλάζιο. Ξεκίνησα να κατεβαίνω προς το βυθό κι έφτασα μέχρι εκείνο το σημείο που αλλάζει ξαφνικά η θερμοκρασία και το νερό παγώνει. Ηταν μαγικό. Κατάλαβα ότι όσα αξιοθέατα κι αν είχα δει στο ευρωπαϊκό μου ταξίδι δεν συγκρίνονταν με αυτήν την αίσθηση.
Οταν ανέβηκα στην επιφάνεια του νερού, συνειδητοποίησα ότι το ποδήλατο ήταν 25 μέτρα μακριά μου. Ο καινούργιος «φίλος» μου έκανε πετάλι και γελούσε. Αρχισα να πανικοβάλλομαι. Μπορεί να αγαπούσα το νερό, αλλά πάντα ήμουν κοντά στην ακτή. Πήρα μερικές βαθιές ανάσες και προσπάθησα να ηρεμήσω. Ξεκίνησα να κολυμπάω. Μου πήρε μισή ώρα και πολλή ενέργεια για να φτάσω στην παραλία. Οταν έφτασα έξω, πήρα τον αδελφό μου και ξεκινήσαμε να ψάχνουμε τον μπάσταρδο που με παράτησε στη μέση του πουθενά. Δυστυχώς, όμως, δεν τον βρήκαμε ποτέ. Για χρόνια θυμόμουν την τρομάρα που πήρα εκείνη την ημέρα. Για όλη τη ζωή μου όμως θα ευγνωμονώ εκείνο τον περίεργο τύπο.
Οταν με παράτησε στα νερά της Αδριατικής, με έμαθε ότι δεν υπάρχει τίποτα στο νερό που πρέπει να φοβάσαι. Χαλάρωσε και εκμεταλλεύσου τη στιγμή. Αυτό ήταν το μάθημά μου.
Tο απόλυτο φαινόμενο της πισίνας είναι ο Φελπς. Κέρδισε οκτώ χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην κολύμβηση στην Κίνα. Επίσης, με διατροφή 10.000 θερμίδων τη μέρα, ξεπέρασε επισήμως το πιο πεινασμένο θηλαστικό που υπάρχει στο νερό, το συμπαθέστατο λευκό καρχαρία.
Ο Φελπς όμως πέτυχε κάτι πολύ πιο σημαντικό από τα οκτώ μετάλλια στους αγώνες του Πεκίνου: έκανε την κολύμβηση γνωστή σε όλο τον κόσμο. Παιδιά από κάθε γωνιά της Γης, από κακόφημες γειτονιές, ήθελαν να του μοιάσουν. Εκανε την κολύμβηση Νο 1 σπορ παγκοσμίως. Αυτό είχε να γίνει από το 1970 και τον υπεράνθρωπο Μαρκ Σπιτς.
Τώρα, όπως και τότε, άντρες ηλικίας 6-60 ετών κατακλύζουν τις πισίνες για να βρουν τη φόρμα τους και να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Ηταν τόσο μεγάλη η επιρροή, ώστε η ομοσπονδία της αμερικανικής κολύμβησης αύξησε τα μέλη της από 44.135 το 2007 σε 48.299 το 2008. Είναι πλέον από τους μεγαλύτερους οργανισμούς άθλησης στις ΗΠΑ.
Ακόμα όμως και με αυτά τα αποτελέσματα υπάρχει μεγάλη επιφύλαξη σχετικά με την κολύμβηση. Πολλοί πιστεύουν ότι δεν έχει τα ίδια θετικά αποτελέσματα, όπως έχει το τρέξιμο ή το ποδήλατο. Ισως να κυριαρχεί αυτή η άποψη διότι είναι πιο δύσκολο για τον κόσμο να πάει σε μια πισίνα, ειδικά το χειμώνα, απ’ ό,τι να τρέξει σε ένα διάδρομο ή να κάνει ποδήλατο σε ανοιχτό δρόμο. Ενα άλλο πρόβλημα είναι ότι πιστεύουν πως αν μια δραστηριότητα δεν έχει ιδρώτα, τότε δεν έχει αποτέλεσμα. Στο κολύμπι σίγουρα δεν καταλαβαίνεις ότι ιδρώνεις. Αυτό είναι όμως, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, μεγάλο λάθος.
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η κολύμβηση είναι ο καλύτερος τρόπος να αυξήσεις τη μυϊκή σου μάζα και την αερόβια κατάστασή σου, μειώνοντας παράλληλα το σωματικό λίπος σου. Αυτό θα σου μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Επίσης, είναι φιλικό προς τις αρθρώσεις σου και θεραπεύει τυχόν τραυματισμούς, που μπορεί να έχεις αποκτήσει από άλλες δραστηριότητες. Καινούργιες έρευνες έχουν δείξει ότι η κολύμβηση είναι το αντίδοτο για να καταπολεμήσεις παθήσεις που οδηγούν πιο νωρίς στο θάνατο. Για χιλιάδες χρόνια κυριαρχούσε η άποψη ότι το νερό είναι ο δρόμος που οδηγεί το σώμα στην αθανασία. Οπως έχουν δείξει οι έρευνες, μπορεί να μη σε κάνει Χαϊλάντερ, αλλά θα σε βοηθήσει να πλησιάσεις πολύ κοντά στο να περάσεις έναν αιώνα πάνω στη Γη.
Χτίζοντας μυς Με την πιθανή εξαίρεση του σκι, λίγες μορφές άσκησης, όπως το κολύμπι, μπορούν να απασχολήσουν περισσότερους μυς από την κορυφή έως τα νύχια. Σου προσφέρει φοβερή γυμναστική για όλο το σώμα, λέει ο Μελ Γκόλντσταϊν, πρώην προπονητής της χρονιάς στο YMCA Indy Swim Fit, του οποίου το πρόγραμμα κολύμβησης στην Ινδιανάπολη έχει γίνει παγκοσμίως μοντέλο για την υγεία και την ευεξία των ενηλίκων μέσω της κολύμβησης. Εξηγεί ότι η απαιτητική δράση της κολύμβησης γυμνάζει όχι μόνο τα χέρια και τους ώμους σου, αλλά και το επάνω μέρος της πλάτης και το στήθος – όλα τα μέλη του σώματος δουλεύουν σε ένα μεγάλο εύρος κινήσεων. Την ίδια στιγμή, η κίνηση των ποδιών ενδυναμώνει τους γοφούς σου και τη βουβωνική περιοχή. Παρόλο που τα άνω και τα κάτω άκρα είναι τα ορατά μέσα κατάδυσης, δεν θα πας πολύ μακριά χωρίς την υποστήριξη των μυών της μέσης, π.χ. τους κοιλιακούς σου. Τα τελευταία χρόνια επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η δύναμη του σώματος και η κατεύθυνση του κορμού είναι τα κλειδιά για τη δύναμη του κολυμβητή στο νερό. «Εμείς γνωρίζουμε τώρα ότι το πρόσθιο στυλ κολύμβησης», λέει ο Γκόλντσταϊν, «είναι σαν να προσπαθείς να καθοδηγήσεις ένα μπαλάκι του γκολφ μόνο με τα χέρια σου».
Η κολύμβηση επίσης έχει αποτέλεσμα στα μικροσκοπικά επίπεδα της μυϊκής λειτουργίας σου, ένα μέρος στο οποίο ένα γενικευμένο φούσκωμα δίνει τη θέση του στην εκγύμναση μίας ποικιλίας διαφόρων μυών. Στο ένα άκρο του φάσματος υπάρχουν αργές μυϊκές συσπάσεις και ίνες, οι οποίες σχετίζονται με την αερόβια αντοχή. Από την άλλη, είναι οι γρήγορες συσπάσεις που ευθύνονται για τις αναερόβιες εκρήξεις δύναμης και ταχύτητας. Για πολλούς άντρες που γυμνάζονται, η επιλογή της δραστηριότητάς τους οδηγείται από το ποιοι τύποι ινών κερδίζουν μεγαλύτερη προσοχή. Οι δρομείς, για παράδειγμα, τείνουν να προπονούνται για μεγάλες αποστάσεις σε ένα σχετικά σταθερό ρυθμό. Αυτό είναι καλό για την αντοχή, αλλά όχι τόσο θετικό για την ταχύτητα του σπριντ. Οι αρσιβαρίστες, από την άλλη, επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στο να χτίσουν μυϊκό όγκο, αλλά συχνά δίνουν σύντομη προσοχή στο να γυμνάζουν την καρδιαγγειακή αντοχή τους.
Οι κολυμβητές δεν πρέπει να διαλέξουν. Οι περισσότεροι, για παράδειγμα, κάνουν αρκετή αερόβια γυμναστική κολυμπώντας χωρίς παύση δύο ή τρία χιλιόμετρα. Επίσης βάζουν στον εαυτό τους επιπλέον αναερόβιες ασκήσεις κολυμπώντας μεσαίες αποστάσεις για να αποκτήσουν ανεκτικότητα στη λακτόζη. Οσο η απόσταση μειώνεται, η προσπάθεια αυξάνεται ανάλογα με το πόσο ξεκουράζεσαι ανάμεσα στα σετ. Μία σωστά εκτελεσμένη προπόνηση σπριντ στο 100% είναι τόσο αποτελεσματική όσο το να κάνεις βάρη μέχρι τελικής πτώσης.
«Οι μυς δεν καταλαβαίνουν αν γυμνάζεσαι με εξοπλισμό 10.000 ευρώ ή αν προπονείσαι στο νερό», λέει ο Ντέιβιντ Κοστίλ, ιδρυτικό στέλεχος και διευθυντής του Ball State University, πανεπιστήμιο που είναι γνωστό για τη μελέτη των ανθρώπινων επιδόσεων.
Το 2005, σε μελέτη του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, ο καθηγητής κινησιολογίας Τζόελ Στάγκερ σύγκρινε 172 αθλητές της εθνικής ομάδας κολύμβησης της Αμερικής, ηλικίας 21-88 ετών, με ένα δείγμα ατόμων ίδιας ηλικίας, που όμως δεν είχαν ασχοληθεί με την κολύμβηση. Σε κάθε ηλικιακή δεκαετία οι κολυμβητές είχαν μεγαλύτερο ποσοστό μυϊκής μάζας. «Η κολύμβηση μπορεί να μη σε φουσκώνει τόσο πολύ όσο το να σηκώνεις βάρη», λέει ο Στάγκερ, «αλλά αν το πλάνο της προπόνησής σου περιέχει αεροβικές ασκήσεις. Κάνοντας σπριντ και διαφορετικές κινήσεις, θα κάνουν πολύ καλή δουλειά στο να χτίσεις ένα συνολικά καλογυμνασμένο σώμα».
Καίγοντας λίπος Μία περίπτωση στην οποία η αξία της κολύμβησης έχει επίσης αμφισβητηθεί είναι η επιρροή της στην απώλεια βάρους. Αρκετοί γκουρού του γυμναστηρίου υποστηρίζουν ότι η βουτιά σε παγωμένο νερό αναγκάζει το σώμα σου να προστατεύει τις αποθήκες λίπους για σκοπούς μόνωσης. «Ο μόνος τρόπος με τον οποίο αυτό μπορεί να συμβεί είναι αν το νερό είναι αρκετά κρύο, για να προκαλέσει σημαντική πτώση της θερμοκρασίας της ομοιόστασης του σώματός σου», λέει ο Στάγκερ. Αλλά, για να συμβεί αυτό, πρέπει να προπονείσαι στον Βόρειο Αρκτικό Ωκεανό. Μία άλλη άκυρη άποψη είναι η εξής: επειδή το νερό μειώνει σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση της βαρύτητας, η κολύμβηση δεν καίει θερμίδες όσο αποτελεσματικά καίνε τα αερόβια αθλήματα όπως το τρέξιμο. «Αυτή είναι μία άλλη άποψη που δεν παίρνω στα σοβαρά», λέει ο Στάγκερ, ο οποίος, παρ’ όλα αυτά, προσθέτει ότι οι συγκρίσεις ανάμεσα σε αθλητές του στίβου και σε κολυμβητές είναι προβληματικές. Ο λόγος; Το νερό είναι σχεδόν 800 φορές πιο πυκνό από τον αέρα, κάτι που σημαίνει πως οι δυνάμεις έλξης είναι αμελητέες για τους δρομείς, αλλά αποκτούν τεράστια σημασία για τους κολυμβητές.
«Ολοι μπορούν να είναι επαρκείς στο περπάτημα ή το τρέξιμο», λέει ο Στάγκερ, «αλλά αυτό δεν ισχύει με την κολύμβηση». Οι κακοί κολυμβητές είναι πολύ ανεπαρκείς και κουράζονται συχνά, αφού δεν μπορούν να κολυμπήσουν αρκετά μεγάλες αποστάσεις ώστε να κάψουν θερμίδες. Στον αντίποδα, οι πραγματικά καλοί κολυμβητές είναι τόσο ικανοί, που αν δεν αναπτύξουν ταχύτητα κολυμπώντας, πρέπει να κολυμπήσουν μεγάλες αποστάσεις για να ξοδέψουν την τόση ενέργεια που διαθέτουν.
Aυτός είναι ο λόγος που ο Στάγκερ πιστεύει ότι το κλειδί για την απώλεια βάρους μέσω της κολύμβησης είναι να αναπτύξεις αρκετά την ικανότητά σου (τις αντοχές σου), ώστε να μην υποχρεώνεσαι να σταματάς πρόωρα την προπόνησή σου. Στη συνέχεια προπονείς τον εαυτό σου σκληρότερα και περισσότερο όσο αυξάνεται η αντοχή σου.
Aναφορικά με τη συνολική αυξομείωση βάρους, ο Στάγκερ παραδέχεται ότι οι μελέτες του έδειξαν ότι οι κολυμβητές είναι δύο κιλά βαρύτεροι σε σχέση με αυτούς που δεν κολυμπούν. Πιο σημαντικά, όμως, ήταν η διανομή και η σύνθεση αυτών των κιλών. «Το μεγαλύτερο βάρος, το στήθος και οι γοφοί των κολυμβητών ήταν κατά μέσον όρο τρία εκατοστά μικρότερα από αυτούς που δεν κολυμπούν. Αυτό αποδείχτηκε πλεονέκτημα στη γενικότερη σωματική λειτουργία, αφού αφορά μυϊκή μάζα και όχι μάζα λίπους. Δεν θα αντάλλαζα δύο κιλά από μυς για να χάσω δύο κιλά λίπους», λέει ο Στάγκερ. Ο Νικ Τσιρόν, 21 ετών, φοιτητής από τη Βόρεια Καρολίνα, εμπνεύστηκε, αφού παρακολούθησε τους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες, να αρχίσει την κολύμβηση. Οταν ξεκίνησε μόνος του τον προηγούμενο Νοέμβριο ήταν 1,80 και 107 κιλά. Αυτό ήταν αναμενόμενο αποτέλεσμα, καθώς, όπως παραδέχεται, τα προηγούμενα επτά χρόνια τα περνούσε όλη τη μέρα μπροστά σε μία οθόνη.
Στην αρχή ο Τσιρόν δεν μπορούσε να κολυμπήσει ούτε ένα γύρο χωρίς να σταματήσει για να πάρει ανάσα. Mέσα σε τέσσερις μήνες έχασε 25 κιλά και ο δείκτης λίπους του σώματός του έπεσε από το 30,9 στο 23,9. Ολα αυτά τα πέτυχε επειδή σταδιακά αύξησε την αντοχή του στην πισίνα. Πλέον, δεν χρειάζονται έρευνες για να αποδειχθεί η μεγάλη βελτίωσή του. «Στην αρχή ήταν σχεδόν απίθανο να βρεις ένα κορίτσι να με κοιτάει, αλλά πλέον πρέπει να πω πως έχω αρχίσει να συνηθίζω το αντίθετο», λέει ο Τσιρόν.
Στη μέση του τελευταίου γύρου δεν μπορώ να σταματήσω τον εαυτό μου από το να κάνει εμετό στην πισίνα. Φτάσαμε στα 100 τελευταία μέτρα σπριντ της ημέρας. Το φοβερό σημείο μίας σκληρής δίωρης προπόνησης ήταν μακρύ και με άφησε ζαλισμένο και με χαμηλό ζάχαρο. Την ίδια στιγμή, τα χέρια μου ήταν πρησμένα με λακτόζη και τα ένιωθα βαριά και ασήκωτα σαν κουπιά. Αλλά ακόμα κι όταν ένα πλήθος μαύρων αστεριών αρχίζει να καλύπτει το οπτικό πεδίο μου, αρνούμαι να σταματήσω να κολυμπάω. Είναι η πρώτη χρονιά μου στο πανεπιστήμιο και είμαι ο δεύτερος χειρότερος κολυμβητής στη δεύτερη καλύτερη ομάδα από τις δέκα των πανεπιστημίων. Ο μόνος άνθρωπος που είναι πιο αργός από μένα είναι αυτός που έχει τρεις ρώγες. Ο πατέρας του τυχαίνει να είναι καλός φίλος με τον προπονητή. Δεν έχω αυταπάτες για το ποιος από τους δύο θα κοπεί στο τέλος της χρονιάς.
Στην αρχή των 100 τελευταίων μέτρων, ο προπονητής ανακοίνωσε ακόμα μία σαδιστική δοκιμασία: αν κάποιος αποτύχει να σπάσει το λεπτό, ο καθένας θα τρέξει ακόμα ένα σετ. Ακόμη ξερνάω όταν ακουμπάω κοντά στο 59.30. Το δέρμα μου τώρα έχει μελανιάσει από την έλλειψη αέρα. Ο αντίπαλός μου με τις τρεις ρώγες δεν κατόρθωσε να σπάσει το λεπτό. Ο προπονητής κοιτάζει από την άλλη μεριά, σαν να ξέραμε και οι δύο ότι θα αποτύχει. Η προπόνηση τελείωσε για σήμερα.
Στο τέλος της χρονιάς είχε τελειώσει για πάντα ή τουλάχιστον αυτό σκεφτόμουν εκείνη τη στιγμή. Δεν υπήρχε ανάγκη για τον προπονητή επισήμως να με κόψει. Εφυγα μόνος μου.
Στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος της κολυμβητικής καριέρας μου βρήκα την αλλαγή των επιλογών των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων μου απρόσμενα αστεία. Για πρώτη φορά, μέσα σε μία δεκαετία, είχα την ενέργεια να κυνηγήσω άλλα σπορ (μπάσκετ, γκολφ, τένις, σόφτμπολ, βόλεϊ). Μόνο ένα σημαντικό πρόβλημα προκύπτει: οι τραυματισμοί.
Για παράδειγμα, όταν σερβίρω στο τένις και το βόλεϊ, ο αριστερός αγκώνας μου με σφίγγει. Ετσι έπρεπε να σταματήσω τα σπορ για λίγους μήνες. Παρομοίως, όταν κάνω κίνηση για να παίξω ρακέτες, λόγω εδάφους, προκαλούνται πόνοι στη μέση, όπου καθιστούν δύσκολο ακόμα και το περπάτημα. Μια φορά, κατά τη διάρκεια ενός αγώνα μπάσκετ, προσγειώθηκα ανώμαλα σε ένα ριμπάουντ. Ετσι πέρασα ένα μήνα κουτσαίνοντας με το πόδι μου σε γύψο.
Ευτυχώς, ακόμη κι αφότου σταμάτησα να κολυμπάω στο πανεπιστήμιο, δεν το παράτησα ποτέ. Τώρα η παρέλαση των τραυματισμών που προκλήθηκαν από δραστηριότητες του εδάφους αναζωπύρωσε την αγάπη μου για την κολύμβηση. Την πρώτη φορά που άκουσα τη φράση «masters swimming» έκανα γύρους για να επανέλθω από την εγχείρηση κήλης, ύστερα από μία αναποδιά που μου έτυχε σηκώνοντας βάρη. Οταν τελείωσα, ο προπονητής για τους νέους καλύτερους κολυμβητές με κάλεσε στην ομάδα.
Εχουν περάσει δεκαπέντε χρόνια από τη μέρα που ήμουν μέλος της ομάδας κολύμβησης. Αλλά αυτό δεν με σταμάτησε από το να δεχτώ την πρόταση του προπονητή.
Δεν είμαστε και η πιο άχαρη χώρα του κόσμου. Παρόλα αυτά, όμως, ο μέσος Αμερικανός δεν μπορεί να γυμναστεί χωρίς να τραυματιστεί, σύμφωνα με στατιστικές έρευνες. Στοιχεία από το Ινστιτούτο Υγείας έδειξαν ότι οι ενήλικες είχαν 2,5 εκατομμύρια τραυματισμούς το 2007. Καθώς φτάνουμε στα 30 παίρνουμε πιο πολύ βάρος και οι μύες μας μαζί με τις αρθρώσεις μας χάνουν την ευλυγισία τους. Γι’ αυτόν το λόγο μπορούμε να τραυματιστούμε πιο εύκολα. Η άσκηση πρέπει να μας κάνει καλό και όχι να μας διαλύει.
Η αποφυγή τραυματισμών είναι ίσως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της κολύμβησης σε σύγκριση με τα υπόλοιπα σπορ. «Αν χάνεις χρόνο στο να προσπαθείς να αποθεραπευτείς από κάποιον τραυματισμό, τότε σίγουρα δεν γυμνάζεσαι το ίδιο καλά σε σχέση με κάποιον κολυμβητή» υποστηρίζει ο Phill Whitten, προπονητής κολύμβησης των ΗΠΑ. «Στην κολύμβηση, η πιθανότητα να τραυματιστείς είναι περίπου 5%» είναι τα λόγια του. Οι κολυμβητές δεν είναι άτρωτοι, φυσικά. Υπάρχουν τραυματισμοί, όπως «ο ώμος του κολυμβητή» ή το «γόνατο του πρόσθιου», που ταλαιπωρούν τους αθλητές. Το θέμα είναι όμως ότι αυτοί οι τραυματισμοί μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν με μία απλή διόρθωση της τεχνική του συγκεκριμένου στυλ. Αν τώρα υπάρχει κάποιος μυϊκός πόνος, γιατρεύεται με κάποιες ασκήσεις ευλυγισίας και με λίγη ενεργητική ξεκούραση. «Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζεις να προπονείσαι, αλλά με τέτοια ένταση, που δεν επιβαρύνεις το τραυματισμένο σημείο. Δεν μπορεί να γίνει σε όλα τα σπορ, στην κολύμβηση όμως είναι πολύ απλό».
Το θετικό με την άσκηση στο νερό είναι ότι το σώμα δεν δέχεται έντονες πιέσεις και κραδασμούς. Γι’ αυτόν το λόγο, οι αρθρώσεις δεν επιβαρύνονται και το τραύμα αναρρώνει. Ενας τυπικός 30άρης μαραθωνοδρόμος μπορεί να φαντάζεται τον εαυτό του να τρέχει για πολλά χρόνια, οι έρευνες όμως δείχνουν κάτι άλλο: παρόλο που ο αριθμός των δρομέων αυξάνεται συνεχώς, ο μέσος όρος ηλικίας παραμένει ίδιος. Μόνο το 12% των αντρών μαραθωνοδρόμων είναι πάνω από τα 55 χρόνια και μόνο το 2% πάνω από τα 65. Αν κάνεις μία σύγκριση με τα στοιχεία που δίνει η ομοσπονδία της κολύμβησης για το έτος 2006, θα καταλάβεις τη διαφορά. Από τους 1.822 αθλητές που διαγωνίστηκαν, το 33% ήταν άνω των 55 χρόνων και το 2% ήταν άνω των 80 χρόνων.
Στην καριέρα του ως εργοφυσιολόγου, ο David Costill βοήθησε να προσαρμοστούν κινήσεις ασκήσεων στα δεδομένα της κίνησης του σώματος. Προσπάθησε επίσης να εφαρμόσει πρακτικά στην προπόνηση όλα αυτά που είχε συμπεράνει στη θεωρία. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως έναν μέτριο κολυμβητή και, γι’ αυτόν το λόγο, μετά την αποφοίτησή του από το κολέγιο, το γύρισε στο τρέξιμο και τους μαραθώνιους, μέχρι που τον πρόδωσαν τα γόνατά του σε ηλικία 47 χρόνων. «Συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να βρω ένα καινούργιο μέρος να γυμνάζομαι. Γι’ αυτόν το λόγο επέστρεψα στην πισίνα», λέει. Τα καλά νέα ήταν ότι γρήγορα ανακάλυψε πόσο καλό του έκανε το νερό. Τα γόνατά του και ό,τι άλλο πονούσε στο σώμα του σταμάτησαν να τον ενοχλούν. Προσαρμόστηκε γρήγορα στις απαιτήσεις τις κολύμβησης και μπορούσε να φτάσει σε τέτοιους ρυθμούς, ώστε να ανεβάσει του παλμούς της καρδιάς, να δουλεύει αναερόβια, να καίει λίπος και να βελτιώνει κατά πολύ τη φυσική του κατάσταση. Τα κακά νέα ήταν ότι η προπόνηση της κολύμβησης σε σχέση με την προπόνηση του μαραθωνίου ήταν πιο βαρετή.
Ευτυχώς, όμως, που υπήρχε ο καλός φίλος του Costill, James E. Counsilman, θρυλικός προπονητής κολύμβησης από το Κολέγιο της Ιντιάνα, ο οποίος τον έπεισε να πάρει μέρος σε αγώνες στο Bloomington. Αυτοί οι αγώνες αποδείχτηκαν γερό κίνητρο για να συνεχίσει τις προπονήσεις του. «Πάντα πίστευα πως, αν γυμνάζομαι μόνο για να φτιάξω το σώμα μου, τότε γρήγορα θα χάσω την όρεξή μου. Αν όμως έχω να πάρω μέρος σε αγώνες, τότε το κίνητρο είναι σαφώς μεγαλύτερο», λέει ο Costill.
Σύντομα κολυμπούσε πιο γρήγορα στην ηλικία των 40 από τα φοιτητικά χρόνια του και κατάφερε να κάνει ρεκόρ για το ηλικιακό γκρουπ του. Τώρα είναι πλέον 73 χρόνων και συνεχίζει όχι μόνο να κολυμπάει αλλά να παίρνει μέρος και σε αγώνες. Γι’ αυτόν το λόγο εμφανισιακά μοιάζει με 50άρη.
Απόφυγε το θάνατο. Τα πολλά πλεονεκτήματα της κολύμβησης έχουν κάνει τους επιστήμονες να αναρωτηθούν αν η εμμονή στο νερό μπορεί να ξεγελάσει το θάνατο.
Το προηγούμενο καλοκαίρι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια υποστήριξαν ότι μπορεί. Ο Steven Blair, εργοφυσιολόγος και πρώην διευθυντής του εργομετρικού κέντρου Cooper Ιnstitute, ανέλυσε την υγεία και τη δραστηριότητα 40.000 αντρών από το 1971 έως το 2003. Οι πιο πολλοί από αυτούς είχαν ως βασική δραστηριότητα το περπάτημα. Περίπου το 40% δεν έκανε καθόλου άσκηση. Αφού υπολόγισαν διάφορα δεδομένα, όπως ηλικία, κάπνισμα, οικογενειακό ιστορικό παθήσεων, οι ερευνητές έβγαλαν το συμπέρασμα ότι οι κολυμβητές έχουν 53% πιο λίγες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε πάθηση σε σχέση με τους υπολοίπους. Αυτό όμως που ήταν το πιο σημαντικό στην έρευνα είναι ότι οι κολυμβητές έχουν 49% πιο λίγες πιθανότητες σε σχέση με τους δρομείς να πεθάνουν από οποιαδήποτε πάθηση. «Τελικά, όσοι κολυμπάνε έχουν το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας», λέει ο Blair. Ο ίδιος είναι δρομέας και υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνουν κι άλλες έρευνες για να καθοριστεί αν όντως το κολύμπι έχει αυτά τα αποτελέσματα.
Αλλοι γνωστοί ερευνητές και προπονητές της κολύμβησης δεν ξαφνιάστηκαν από τα αποτελέσματα. Οι ίδιοι ξέρουν ότι οι αθλητές κολύμβησης έχουν πολύ λίγους τραυματισμούς. Αποκτούν ευλυγισία σε όλο το κορμί κι επομένως μεγαλύτερο εύρος κίνησης. Επιπλέον, το νερό βοηθάει τους μυς της καρδιάς να δυναμώνουν. Ολοι αυτοί υποστηρίζουν ότι δεν χρειάζεται να γίνουν άλλες έρευνες, διότι οι πράξεις μιλάνε από μόνες τους.
Μπορεί να μην υπάρχει το μαγικό φίλτρο για την αιώνια ζωή, σίγουρα όμως το νερό και η άσκηση σε αυτό είναι ό,τι πιο κοντινό στην αθανασία μπορείς να βρεις.
Στην ηλικία των 56 ετών είμαι ακόμα μάχιμος πάνω στο βατήρα. Συγκεκριμένα βρίσκομαι στην πισίνα του George Mason University και είμαι έτοιμος να τρέξω ένα 20άρι με ελεύθερο στυλ. Νιώθω στην καλύτερη κολυμβητική μου κατάσταση από τα φοιτητικά μου χρόνια και μετά – και αυτό δεν οφείλεται μόνο στο αγωνιστικό μου μπουρνούζι που γράφει πάνω «Master Swimming».
Η ηλεκτρονική κόρνα ακούγεται. Πέφτω στο νερό και κάνω μία από τις καλύτερες εκκινήσεις που έχω κάνει εδώ και μήνες – ήμουν στο όριο του άκυρου. Οταν τερματίζω, δεν έχω καν την ενέργεια να κοιτάξω το ταμπλό να δω το χρόνο μου. Μερικά δευτερόλεπτα μετά όμως έχω γεμίσει ενέργεια, αισθάνομαι πιο δυνατός και πιο ζωντανός από ποτέ.
Μήπως αυτό είναι τελικά το μυστικό της αθανασίας; Μπορεί αυτή η ζωτική ενέργεια που νιώθεις μετά από έναν αγώνα να προσθέτει χρόνια; Δεν ξέρω αν θα ζήσω αιώνια αλλά ο θάνατος μου φαίνεται κάτι πάρα πολύ μακρινό. Το μόνο που έχω στο μυαλό μου είναι τα πιράνχας και τα καντιρού που υπάρχουν στον Αμαζόνιο. Εκεί που θα πάω για κολύμπι τον επόμενο μήνα.
