Ξεκλείδωσε τη δυναμική του μυαλού σου για να σκέφτεσαι πιο γρήγορα και να ανακαλείς καλύτερα.
Πώς δημιουργείται η ανάμνηση;
Ας πούμε ότι γνωρίζεις κάποια. Την πρώτη φορά που τη βλέπεις παρατηρείς τα πάντα πάνω της: το μήκος των μαλλιών της, τη χροιά της φωνής της, την αίσθηση φρεσκάδας που αποπνέει στο πέρασμά της η οσμή από το σαμπουάν της. Καθώς ψάχνεις να βρεις έναν τρόπο για να επικοινωνήσεις μαζί της, ο ιππόκαμπος (περιοχή στον ακουστικό πόρο του εγκεφάλου, που έχει σχήμα το οποίο μοιάζει με το αλογάκι της θάλασσας) έχει ήδη μετατρέψει όλα αυτά τα εξωτερικά ερεθίσματα σε ανάμνηση.
Ολες οι εν δυνάμει αναμνήσεις πρέπει να περάσουν από αυτόν το «φρουρό» πριν εγκατασταθούν στον εγκέφαλό σου. Ομως, ο ιππόκαμπος είναι μόνο μία περιοχή αναμονής, το πρώτο βήμα σε μία περίπλοκη διαδικασία. Μόλις μια ανάμνηση «εγκατασταθεί» στον εγκέφαλο διαχωρίζεται στα εξ ων συνετέθη και τα «συστατικά» της διασκορπίζονται. Αργότερα, όταν ξαναδείς τη γυναίκα ή ακούσεις το όνομά της, αντικρίσεις το πρόσωπό της ή μυρίσεις τα μαλλιά της, τα «συστατικά» αυτά ενώνονται προσφέροντάς σου και πάλι την ολοκληρωμένη εικόνα.
Πώς το αλκοόλ επηρεάζει τη μνήμη σου
Πριν σε χτυπήσει στο κεφάλι με ένα hangover, το υπερβολικό ποτό προκαλεί προσωρινά αμνησία επεμβαίνοντας στην ικανότητα του ιππόκαμπου να δημιουργεί αναμνήσεις (αυτό είναι γνωστό και ως blackout). Οι αναμνήσεις που δεν έχουν χαθεί είναι πολύ δύσκολο να ανακληθούν, εκτός αν αρχίσεις να ξαναπίνεις και ο εγκέφαλός σου βρεθεί σε μια κατάσταση που ονομάζεται «state dependent memory» – δηλαδή, μνήμη εξαρτώμενη από μια συγκεκριμένη κατάσταση.
«Οταν κωδικοποιείς αναμνήσεις ενώ βρίσκεσαι σε μια συγκεκριμένη κατάσταση, όπως το να είσαι μεθυσμένος, έχεις την τάση να τις θυμάσαι όταν ξαναβρεθείς στην ίδια κατάσταση» αναφέρει ο δρ Jonathan Schooler, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο British Columbia.
Γιατί δεν θυμάσαι τη γέννησή σου
Μπορεί να νομίζεις πως μία τόσο τραυματική εμπειρία όπως η γέννησή σου θα άφηνε το στίγμα της στη μνήμη σου, αλλά το πιθανότερο είναι ότι μπορείς να θυμηθείς πράγματα από τα 5 σου και μετά. Γιατί; Η μία θεωρία στηρίζεται στη μυελίνη, το «περίβλημα» των νευρώνων του εγκεφάλου σου, που βοηθά στη μεταφορά των ηλεκτρικών σημάτων.
Πριν από την ηλικία των 5, ο εγκέφαλος του παιδιού έχει λίγη μυελίνη. «Ισως είναι σημαντική στη διατήρηση της μακροπρόθεσμης μνήμης» λέει ο Schooler. Μία άλλη πιθανή εξήγηση: καθώς μαθαίνουμε να μιλάμε δεν μπορούμε πλέον να έχουμε πρόσβαση σε αναμνήσεις που δημιουργήθηκαν στα χρόνια που δεν μιλούσαμε. «Οταν αρχίζουμε να επικοινωνούμε με “όπλο” τη γλώσσα, ο τρόπος σκέψης μας μπορεί να αλλάξει, με αποτέλεσμα να είναι απίθανο να μπορέσουμε να εισβάλουμε στα λημέρια παλαιότερων αναμνήσεων» λέει ο Schooler.
Πώς η μνήμη συγκρίνεται με το imac
Πρόκειται για μάχη στήθος με στήθος, αλλά οι άνθρωποι υπερτερούν – προς το παρόν. Ο εγκέφαλός μας έχει περίπου χίλιες φορές τη χωρητικότητα μνήμης ακόμα και του πιο πολύπλοκου υπολογιστή (αν κι αυτό μπορεί να αλλάξει έως το 2020). Επιπλέον, η φαιά ουσία του εγκεφάλου μας αποτελεί πιο αξιόπιστη συσκευή αποθήκευσης.
Σε αντίθεση με τους υπολογιστές που αποθηκεύουν ολόκληρα κομμάτια πληροφορίας σε συγκεκριμένες περιοχές, ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατανέμει αναμνήσεις σε πολλούς νευρώνες. «Αυτό σημαίνει ότι χάνοντας έναν απλό νευρώνα δεν επηρεάζεται η απόδοση της μνήμης» αναφέρει ο δρ David Leake, καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα.
Πώς μπορεί να σε βοηθήσει η τεστοστερόνη να θυμηθείς
Η τεστοστερόνη ίσως είναι τόσο βασική για το χτίσιμο των αναμνήσεων όσο είναι για τους μυς. Σε μελέτη στο Πανεπιστήμιο Υγείας κι Επιστημών του Ορεγκον, οι άντρες που λάμβαναν ένα φάρμακο για να σταματήσουν την παραγωγή τεστοστερόνης τα πήγαιναν πολύ χειρότερα στις ασκήσεις μνήμης σε σχέση με αυτούς που δεν πήραν το φάρμακο.
«Μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι, αν αφαιρεθεί η τεστοστερόνη, εμφανίζεται σημαντική απώλεια στις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων» αναφέρει ο δρ Jeri Janowsky, καθηγητής συμπεριφοριστικών νευροεπιστημών κι ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.
Διάβασε τη συνέχεια στο τεύχος Ιανουαρίου που κυκλοφορεί.
