Aνακάλυψε τη μαγεία του μοναχικού δρομέα και θα καταλάβεις γρήγορα ότι δεν είναι μόνο γυμναστική. Είναι ολόκληρη φιλοσοφία.
του Παναγιώτη Χριστόπουλου
Ο.Κ., το να αθλείσαι παρέα με άλλους έχει πιο πολλή πλάκα, γι’ αυτό και γράφω αυτές τις γραμμές με μία σακούλα πάγου να αναπαύεται γεμάτο αυθάδεια ψηλά στον προσαγωγό – τόσο ψηλά ώστε η μία άκρη της να υποσκάπτει την οποιαδήποτε πιθανότητα να υπάρξω ενεργός σεξουαλικά την επόμενη μισή ώρα. Εχει πιο πολλή πλάκα να κάνεις σμας πριν ο άλλος προλάβει καν να σηκώσει τη ρακέτα του, να πανηγυρίζεις με ηλίθιους τρόπους αγκαλιά με ένα τσούρμο ιδρωμένους μαντραχαλάδες, να προσπαθείς να ελιχθείς για να κάνεις το θεαματικό λέι απ ανάμεσα σε πέντε δίμετρους κάφρους που θέλουν να σε πατήσουν κάτω. Εχει πιο πολλή πλάκα… Τραυματίας, λοιπόν, αλλά περνάω καλά. Χίλιες φορές με παρέα και πόνο μες στο γήπεδο παρά με μπίρα και χοτ ντογκ στην κερκίδα. Το να αθλείσαι μαζί με άλλους έχει περισσότερη πλάκα, τελεία και παύλα. Ωστόσο ο αθλητισμός δεν είναι μόνο για να περνάς καλά – είτε κάνοντας χαβαλέ με την υπόλοιπη παρέα είτε βγάζοντας όλα τα απωθημένα σου στους δύσμοιρους αντιπάλους. Επίσης, δεν είναι μόνο υγεία. Θέλω να πω, για την υγεία σου το κάνεις πάνω απ’ όλα, για να έχεις ένα δυνατό κορμί κι έναν γερό οργανισμό, αλλά υπάρχει και κάτι πιο πέρα. Κάτι που για να το βρεις, πρέπει να μείνεις μόνος.
Πού είναι ο τερματισμός;
Είχα υπολογίσει κάποτε όλα αυτά τα χιλιόμετρα που έτρεξα φορώντας κοντά σορτσάκια με τρεις ρίγες σε στάδια και βουνά. Αν τα έβαζα σε ευθεία γραμμή πάνω στον Ισημερινό, θα κόντευα να κάνω το γύρο της Γης. Τώρα που άρχισα να γράφω αυτό το κείμενο κάθισα και τα υπολόγισα ξανά, γιατί μου φάνηκε ότι έλεγα μεγάλη σαχλαμάρα, αλλά τελικά τόσα ήταν -καμιά τριανταριά χιλιάδες χιλιόμετρα- κι έπαθα σοκ! Ολο εκείνο το τρεχαλητό βέβαια το έκανα επειδή έπρεπε (δρομέας μεσαίων αποστάσεων ήμουν) και όχι για να έχω να το λέω τώρα εδώ και να κάνω το μάγκα, αλλά τελικά είναι τόσο εντυπωσιακό, που δεν μπορώ να μην το γράψω. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι κάθε μέρα στα τόσα χρόνια που υπήρξα αθλητής έβλεπα κάτι τύπους που έτρεχαν ακόμα περισσότερο από μένα χωρίς καν να έχουν ρεκόρ να κυνηγήσουν ή μετάλλια να κατακτήσουν. Το έκαναν για τον εαυτό τους και είμαι σίγουρος ότι συνεχίζουν ακόμη. Αυτοί θα ‘χουν πια κάνει το γύρο της Γης ίσα με τρεις φορές…
Κι εννοείται ότι τα περισσότερα από τα δικά μου τριάντα χιλιάδες κι από τα δικά τους εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα, ο καθένας μας τα διένυσε μόνος. Αρα ξέρω καλά τι μπορεί να σκέφτεται ένας μοναχικός νους εκείνα τα άπειρα λεπτά της ώρας, που πηγαίνει, πηγαίνει, πηγαίνει κι ο τερματισμός μοιάζει με έννοια που κανείς δεν ασχολήθηκε να ορίσει. «Τι είναι λοιπόν αυτό το πέρα από την ευχαρίστηση και την υγεία που σου χαρίζει το να τρέχεις μόνος;» θα με ρωτήσεις. Για να καταλάβεις τι εννοώ, πάμε να πάρουμε με τη σειρά τους πιο συχνούς λόγους για τους οποίους θα βγεις έξω να τρέξεις μόνος ή να κάνεις ποδήλατο.
Πάρε λίγο αέρα, επιτέλους
Κατ’ αρχάς, ας πιάσουμε τα απολύτως πρακτικά. Δεν έχεις κανονίσει κάποιο ματσάκι ή απλώς δεν έχεις παρέα, αλλά θες να γυμναστείς και δεν γουστάρεις την κλεισούρα του γυμναστηρίου. Θες ν’ αλλάξεις λίγο παραστάσεις, να γεμίσεις με καθαρό αέρα τα πνευμόνια σου, να αδειάσεις λίγο το μυαλό σου, αλλά έχεις μόνο μία ώρα διαθέσιμη. Κανένα πρόβλημα: φόρα τα αθλητικά σου, μία φόρμα και βγες στο δρόμο.
Ακόμα και σε μια γειτονιά -απ’ αυτές που ο όρος «συντελεστής δόμησης» είναι συνώνυμος του «εφιάλτης» ή που η κυκλοφορία των αυτοκινήτων ελαττώνεται μόνο τις μικρές ώρες- το χαλαρό τρέξιμο είναι μία υπέροχη μορφή αεροβικής άσκησης, που -με τις κατάλληλες προφυλάξεις- έχει κι ελάχιστες πιθανότητες να σου προκαλέσει τραυματισμούς. Ακόμα κι αν σε χαλάει το αυστηρά αστικό τοπίο, μπορείς να πας στο πλησιέστερο πάρκο ή λόφο και ν’ ακολουθήσεις εκεί μία από τις διαδρομές που έχουν χαράξει οι ορκισμένοι joggers. Οσα παράπονα κι αν έχουμε για την έλλειψη πράσινου κι ελεύθερων χώρων στις μεγαλουπόλεις, ολοένα και κάτι θα υπάρχει για σένα. Στο κέντρο της Αθήνας, για παράδειγμα, υπάρχει το απόλυτο jogging area, το δικό μας Central Park (τηρουμένων των αναλογιών πάντα) κι εννοώ τον Εθνικό Κήπο. Γενιές και γενιές αθλούμενων έχουν γυρίσει τις «εναμισάρες» και τις «δυάρες» του -διαδρομές που παίρνουν το όνομά τους από τον αριθμό των χιλιομέτρων που καλύπτεις κάθε φορά που τις συμπληρώνεις- που χιλιοτρυπημένες ελβιέλες και μετά αθλητικά με flat λαστιχένια πατήματα και πιο μετά αεροσόλες, τζελ και πανάλαφρα παπούτσια μαραθωνίου έχουν χαράξει κάτω από τα δέντρα, που κάποτε φιλοξενούσαν τους περιπάτους των βασιλιάδων. Κάποιος λόφος ή παρκάκι θα υπάρχει και στη δική σου γειτονιά. Κι αν όχι, θα υπάρχει πέντε έξι χιλιόμετρα πιο πέρα: τρέξε τα και συνέχισε εκεί το jogging σου.
Εκτός από φρέσκος αέρας και νέες εικόνες -που στο κάτω κάτω και με παρέα, μια χαρά τα έχεις, δεν θα σου τα στερήσουν- είναι κι άλλοι οι λόγοι που αξίζει να βγεις για τρέξιμο μόνος. Για παράδειγμα, τα νεύρα: θες να τα εκτονώσεις, αλλά αν δεις άνθρωπο μπροστά σου, μπορεί και να τον σπάσεις στο ξύλο. Ή οι έντονες σκέψεις και το άγχος: θες να τις διώξεις, θες να σκεφτείς λίγο πιο καθαρά και οποιοσδήποτε είναι δίπλα σου, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να σε θολώσει κι άλλο (εκτός κι αν βγεις για τρέξιμο με τον ψυχολόγο σου, αλλά δεν νομίζω να θέλει εκείνος). Και για τα νεύρα, και για τις έγνοιες, το jogging είναι ιδανική άσκηση, γιατί πολύ απλά είναι η πιο απλή άσκηση απ’ όλες! Δεν έχεις να σκεφτείς τεχνικές κι εντάσεις ή να μετρήσεις επαναλήψεις. Απλώς πιάνεις ένα ρυθμό που να σε «βγάζει», αφιερώνεσαι μόνο στις δικές σου σκέψεις και μία ή μιάμιση ώρα μετά γυρίζεις άλλος άνθρωπος – κι έχεις γυμναστεί κιόλας.
Εκατό λεπτά μοναξιάς
Τώρα που βρήκες λόγους για να βγεις έξω στο δρόμο μόνος σου, ας «τρέξουμε» πέντε έξι λεπτά ακόμη μαζί, για να σε προϊδεάσω τι θα συναντήσεις εκεί που θα χάνεσαι και θα ηρεμείς. Υπάρχει ένα διηγηματάκι, που έγραψε το 1959 ο Αλαν Σίλιτοου, με τίτλο Η Μοναξιά του Δρομέα Μεγάλων Αποστάσεων. Ναι, κάτι σου θυμίζει. The Loneliness of the Long Distance Runner ήταν ο τίτλος εκείνου του σχεδόν επτάλεπτου έπους στη μέση του Somewhere in Time που έβγαλαν οι Iron Maiden προ εικοσαετίας (το τραγούδι το εμπνεύστηκαν από το διήγημα, εννοείται). Αν το χέβι μέταλ παρελθόν σου είναι λευκό σαν το ποινικό μητρώο ουρσουλίνας, αλλά ο τίτλος συνεχίζει να σου θυμίζει κάτι, τότε είτε ακούς πολύ Belle & Sebastian (το έκαναν κι αυτοί τραγούδι πριν από πέντε έξι χρόνια) είτε έχεις δει κάπου την ομώνυμη ταινία του ’62.
Γιατί τόση εμμονή των καλλιτεχνών με αυτό το διήγημα; Γιατί μέσα σε λίγες σελίδες -και μέσω κοφτερών περιγραφών- ο Σίλιτοου μιλά για επανάσταση, για αυτοπεποίθηση και για μοναξιά: ταμάμ έννοιες για να παίξεις μαζί τους και να φτιάξεις μία ταινία-σταθμό (όπως υπήρξε αυτή η ταινία για τον βρετανικό κινηματογράφο των 60s) ή ένα τραγουδάκι που έχει πολλά να πει στο κοινό σου.
Λοιπόν, ο ήρωας του Σίλιτοου αυτό που κάνει είναι να τρέχει. Και όσο τρέχει σκέφτεται. Και όσο σκέφτεται επαναπροσδιορίζει τη ζωή του. Κι επειδή είναι ένας αλητάκος που έχει πάει αναμορφωτήριο γιατί έκανε κλοπές -κι εκεί άρχισε να ασχολείται με τον αθλητισμό, σαν καταφύγιο από την οργή της εξουσίας και της κοινωνίας εναντίον του- έχει πολλά να σκεφτεί και πολλά να αποφασίσει. Η «μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων» είναι το μεγαλύτερο προτέρημα που μπορώ να βρω στο τζόγκινγκ. Πέρα από τη βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας, δηλαδή, και τις λοιπές «αθλητικές» ιδιότητές του, η μοναξιά με την έννοια που την προσδιορίζει ο Σίλιτοου είναι ο καλύτερος λόγος για να βάλεις το τρέξιμο στο πρόγραμμά σου.
