Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που βοηθά στη διαχείριση της ενέργειας. Στέλνει σήματα στον εγκέφαλό σας όταν χρειάζεστε φαγητό ή όταν είστε χορτάτοι. Όμως, η αντίσταση στη λεπτίνη μπορεί να κάνει τον εγκέφαλο να χάσει αυτό το σήμα, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του σωματικού βάρους.
Παράγεται από τα λιποκύτταρα του σώματός σας. Συχνά αναφέρεται ως “ορμόνη του κορεσμού” ή “ορμόνη της πείνας” λόγω του ρόλου της στη ρύθμιση της όρεξης και της ενεργειακής δαπάνης.
Η ορμόνη μπορεί επίσης να εμπλέκεται και σε άλλες σωματικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένων των:
- ενδοκρινική ρύθμιση
- λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- ενεργειακή ομοιόσταση
- αναπαραγωγική λειτουργία.
Ο κύριος ρόλος της λεπτίνης είναι η μακροχρόνια ρύθμιση της ενέργειας για το κεντρικό νευρικό σας σύστημα (ΚΝΣ). Αυτό περιλαμβάνει τον αριθμό των θερμίδων που τρώτε και καίτε, καθώς και το πόσο λίπος αποθηκεύετε στο σώμα σας.
Επομένως, ορισμένοι άνθρωποι έχουν αντίσταση στη λεπτίνη. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων παθήσεων όπως η παχυσαρκία.
Πώς επηρεάζει η λεπτίνη τον εγκέφαλό σας
Η λεπτίνη παράγεται από τα λιποκύτταρα του σώματός σας. Η ορμόνη μεταφέρεται με την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλό σας, ιδίως σε μια περιοχή που ονομάζεται υποθάλαμος. Αυτό είναι το τμήμα του εγκεφάλου σας που ελέγχει πότε και πόσο τρώτε.
Τα λιποκύτταρα χρησιμοποιούν τη λεπτίνη για να ενημερώσουν τον εγκέφαλό σας πόσο σωματικό λίπος μεταφέρουν.
Όταν τρώτε, το σωματικό σας λίπος αυξάνεται και τα επίπεδα της λεπτίνης αυξάνονται αναλογικά. Από την άλλη πλευρά, όταν τα επίπεδα της λεπτίνης σας πέφτουν λόγω νηστείας, ο εγκέφαλός σας δίνει σήμα στο σώμα σας ότι τα αποθέματα λίπους είναι χαμηλά και ότι πρέπει να φάτε.
Αυτό το είδος συστήματος είναι γνωστό ως αρνητικός βρόχος ανατροφοδότησης. Είναι παρόμοιο με τους μηχανισμούς ελέγχου άλλων φυσιολογικών λειτουργιών, όπως:
- την αναπνοή
- τη θερμοκρασία του σώματος
- την αρτηριακή πίεση.
Για να ενεργοποιήσει η λεπτίνη το σήμα ότι το σώμα σας έχει αρκετή ενέργεια, πρέπει να περάσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Εάν υπάρχει πρόβλημα εδώ, μπορεί να έχετε αντίσταση στη λεπτίνη.
Τι είναι η αντίσταση στη λεπτίνη
Η αντίσταση στη λεπτίνη είναι μια κατάσταση που επηρεάζει τη σηματοδότηση μεταξύ των λιποκυττάρων σας και του εγκεφάλου σας. Έχει συσχετιστεί με διάφορες παθήσεις της υγείας, όπως:
- υψηλότερος κίνδυνος λοιμώξεων
- αυτοάνοσα νοσήματα
- υποσιτισμός
- φλεγμονή.
Πιο συγκεκριμένα, η αντίσταση στη λεπτίνη αναγνωρίζεται ως ένας σημαντικός βιολογικός παράγοντας στην παχυσαρκία.
Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν πολλά λιποκύτταρα. Επειδή τα λιποκύτταρα παράγουν λεπτίνη ανάλογα με το μέγεθός τους, τα άτομα με παχυσαρκία έχουν επίσης πολύ υψηλά επίπεδα λεπτίνης.
Κανονικά, αυτά τα υψηλά επίπεδα λεπτίνης σηματοδοτούν στον εγκέφαλό σας ότι έχει αποθηκευτεί αρκετή ενέργεια και είναι ώρα να σταματήσετε να τρώτε. Ωστόσο, στην αντίσταση στη λεπτίνη, ο εγκέφαλος είναι λιγότερο ευαίσθητος ή αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τη διαδικασία σηματοδότησης.
Οι συγγραφείς μιας έρευνας του 2019 προτείνουν ότι μπορεί να υπάρχουν τέσσερις παράγοντες που ευθύνονται γι’ αυτό:
- ο εγκέφαλος έχει λιγότερους υποδοχείς λεπτίνης
- οι υποδοχείς λεπτίνης δεν λειτουργούν σωστά
- λιγότερη λεπτίνη διασχίζει τον φραγμό εγκεφάλου-αιμάτου
- μεταλλάξεις του γονιδίου της λεπτίνης.
Έτσι, παρά τα υψηλά επίπεδα λεπτίνης που υπάρχουν στο σώμα, ο εγκέφαλος μπορεί να μην τα βλέπει.
Όταν ο εγκέφαλός σας δεν λαμβάνει το σήμα της λεπτίνης, νομίζει ότι το σώμα σας πεινάει, παρόλο που έχει αποθηκευμένη υπεραρκετή ενέργεια. Αυτό μπορεί να κάνει τον εγκέφαλό σας να αλλάξει τη συμπεριφορά σας για να ανακτήσει το σωματικό λίπος, όπως τρώγοντας περισσότερο ή μειώνοντας τα επίπεδα ενέργειάς σας ώστε να καίτε λιγότερες θερμίδες σε κατάσταση ηρεμίας.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους παράγοντες ενισχύονται από την παχυσαρκία. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσατε να παγιδευτείτε σε έναν φαύλο κύκλο αύξησης του σωματικού βάρους και να γίνεστε όλο και πιο ανθεκτικοί στη λεπτίνη με την πάροδο του χρόνου.
Διαβάστε επίσης: Βουλιμία, Ποιους επηρεάζει, συμπτώματα και πως την αντιμετώπιζουμε
Ποιος είναι ο αντίκτυπος της αντίστασης στη λεπτίνη στη δίαιτα
Η αντίσταση στη λεπτίνη μπορεί να είναι ένας λόγος που πολλές δίαιτες αποτυγχάνουν να προωθήσουν τη μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους.
Εάν είστε ανθεκτικοί στη λεπτίνη, η απώλεια βάρους εξακολουθεί να μειώνει τη λιπώδη μάζα, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική μείωση των επιπέδων της λεπτίνης. Ωστόσο, ο εγκέφαλός σας μπορεί να μην αντιστρέψει απαραιτήτως την αντίσταση στη λεπτίνη.
Όταν η λεπτίνη μειώνεται, μπορεί να βιώσετε:
- πείνα
- αυξημένη όρεξη
- μειωμένο κίνητρο για άσκηση
- μειωμένο αριθμό θερμίδων που καίγονται σε κατάσταση ηρεμίας.
Ο εγκέφαλός σας τότε νομίζει ότι πεινάτε και ξεκινά διάφορους ισχυρούς μηχανισμούς για να ανακτήσει το χαμένο σωματικό λίπος. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας λόγος για τη δίαιτα yo-yo, δηλαδή όταν χάνετε βάρος μόνο και μόνο για να το ξαναπάρτε λίγο αργότερα.
Μπορεί να αντιστραφεί η αντίσταση στη λεπτίνη
Δεν είναι απολύτως σαφές πώς μπορεί να αντιστραφεί η αντίσταση στη λεπτίνη. Ωστόσο, η έρευνα έχει προτείνει ορισμένες πιθανές λύσεις:
Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα
Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και να αυξήσει τα επίπεδα λεπτίνης.
Τρώτε διαλυτές φυτικές ίνες
Μια έρευνα του 2021 διαπίστωσε ότι η κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων λεπτίνης σε άτομα με παχυσαρκία μακροπρόθεσμα.
Ασκηθείτε
Μια έρευνα του 2023 δείχνει ότι η άσκηση υψηλής έντασης μπορεί να βοηθήσει στην αντιστροφή της αντίστασης στη λεπτίνη. Οι συγγραφείς σημειώνουν επίσης ότι η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση των επιπέδων της λεπτίνης και της πείνας σας.
Ύπνος
Μια έρευνα του 2021 υποδηλώνει ότι η σύντομη διάρκεια του ύπνου μπορεί να αυξήσει τη λεπτίνη στο σώμα σας. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει σε άλλες καταστάσεις υγείας, όπως ο διαβήτης.
Μειώστε τα τριγλυκερίδια σας
Μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι η ύπαρξη υψηλών τριγλυκεριδίων μπορεί να εμποδίσει τη μεταφορά της λεπτίνης από το αίμα σας στον εγκέφαλό σας. Ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε τα τριγλυκερίδια είναι να μειώσετε την πρόσληψη υδατανθράκων.
Τρώτε πρωτεΐνες
Μια έρευνα του 2021 δείχνει ότι σε ορισμένες μελέτες σε ζώα, οι δίαιτες με πρωτεΐνες αύξησαν τα επίπεδα λεπτίνης. Ωστόσο, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους για να μετρηθεί η επίδραση της πρωτεΐνης στην αντίσταση στη λεπτίνη.
Δεν υπάρχει ένας απλός τρόπος για να εξαλείψετε την αντίσταση στη λεπτίνη, αλλά ορισμένες μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής και στη διατροφή μπορεί να βοηθήσουν.
Συνοψίζοντας
Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που βοηθά στη διαχείριση της ποσότητας ενέργειας και λίπους στο σώμα σας.
Η αντίσταση στη λεπτίνη μπορεί να είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι παίρνουν βάρος και δυσκολεύονται τόσο πολύ να το χάσουν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ορισμένες καταστάσεις υγείας, όπως η παχυσαρκία.
Εάν ανησυχείτε ότι μπορεί να έχετε αντίσταση στη λεπτίνη, μιλήστε με έναν γιατρό. Μπορεί να σας εξετάσει και να σας βοηθήσει να αναπτύξετε ένα σχέδιο θεραπείας που είναι κατάλληλο για εσάς.
