Τι είναι ο μεταβολισμός και πως λειτουργεί

Ο μεταβολισμός παρέχει συνεχώς στο σώμα ενέργεια για βασικές τις λειτουργίες του, όπως η αναπνοή και η πέψη.

Το σώμα χρειάζεται έναν ελάχιστο αριθμό θερμίδων (ο βασικός μεταβολικός ρυθμός ή BMR) για τη διατήρηση αυτών των λειτουργιών.

Παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, η μυϊκή μάζα και η σωματική δραστηριότητα επηρεάζουν το μεταβολισμό ή το BMR.

Τι είναι ο μεταβολισμός

Ο μεταβολισμός αναφέρεται στις χημικές (μεταβολικές) διεργασίες που λαμβάνουν χώρα καθώς το σώμα μετατρέπει τις τροφές και τα ποτά σε ενέργεια.

Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία που συνδυάζει θερμίδες και οξυγόνο για τη δημιουργία και την απελευθέρωση ενέργειας. Αυτή η ενέργεια τροφοδοτεί τις λειτουργίες του σώματος.

Τι κάνει ο μεταβολισμός

Ο μεταβολισμός σας δεν σταματά ποτέ, ακόμη και όταν το σώμα σας βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας.

Παρέχει συνεχώς ενέργεια για βασικές λειτουργίες του σώματος, όπως:

• Αναπνοή.
• Κυκλοφορία του αίματος.
• Πέψη της τροφής.
• Ανάπτυξη και επιδιόρθωση των κυττάρων.
• Διαχείριση των επιπέδων των ορμονών.
• Ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.

Ποιος είναι ο βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR)

Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός σας (BMR) αναφέρεται στον ελάχιστο αριθμό θερμίδων που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργήσει ενώ ξεκουράζεστε. Το ποσό αυτό ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

Το BMR εκπληρώνει το 60% έως 70% της ενέργειας που χρησιμοποιεί το σώμα.

Η ταχεία απώλεια βάρους και ο επιθετικός περιορισμός των θερμίδων μειώνουν το BMR, αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η απώλεια βάρους συνήθως δεν είναι γρασυνεχόμενη και μπορεί να σταματήσει σε κάποιο σημείο.

Πώς χρησιμοποιεί το σώμα την υπόλοιπη ενέργειά του

Το σώμα χρησιμοποιεί περίπου το ένα δέκατο της ενέργειάς του για την επεξεργασία της τροφής σε ενέργεια. Η υπόλοιπη ενέργεια τροφοδοτεί τη σωματική κίνηση.

Πώς επηρεάζει ο μεταβολισμός το βάρος

Πολλοί άνθρωποι κατηγορούν τα μεταβολικά προβλήματα για τους αγώνες με το βάρος, αλλά ο μεταβολισμός ρυθμίζεται φυσικά για να ικανοποιεί τις ανάγκες του σώματός.

Σπάνια είναι η αιτία της αύξησης ή της απώλειας βάρους. Σε γενικές γραμμές, όποιος καίει περισσότερες θερμίδες από όσες προσλαμβάνει θα χάσει βάρος.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός γρήγορου και ενός αργού μεταβολισμού

Κάποιος με γρήγορο μεταβολισμό ή γρήγορο BMR καίει πολλές θερμίδες ακόμη και όταν βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας. Αν έχετε αργό μεταβολισμό ή αργό BMR, το σώμα σας χρειάζεται λιγότερες θερμίδες για να συνεχίσει να λειτουργεί.

Ένας γρήγορος μεταβολισμός δεν οδηγεί απαραίτητα σε αδυναμία. Στην πραγματικότητα, μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι με παχυσαρκία έχουν συχνά γρήγορο μεταβολισμό. Το σώμα τους χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για να διατηρήσει τις βασικές λειτουργίες του.

Καταστάσεις και διαταραχές

Ποιες καταστάσεις επηρεάζουν τον μεταβολισμό

Λίγοι άνθρωποι έχουν ενδοκρινικές διαταραχές που προκαλούν βραδύτερη λειτουργία του μεταβολισμού τους.

Μπορεί να καίτε λιγότερες θερμίδες και να παίρνετε βάρος αν έχετε:

• Σύνδρομο Cushing.
• Υποθυρεοειδισμό (υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα).

Ο μεταβολισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει άλλα συστηματικά προβλήματα υγείας. Όποιος προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από όσες καίει, θα πάρει βάρος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και συναφή προβλήματα όπως ο διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο.

Τι είναι οι μεταβολικές διαταραχές

Οι μεταβολικές διαταραχές είναι καταστάσεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται ορισμένα θρεπτικά συστατικά ή ένζυμα.

Μια μεταβολική διαταραχή κληρονομείται από έναν γονέα. Το πόσο τρώτε ή γυμνάζεστε δεν αποτελεί παράγοντα.

Τα είδη των κληρονομικών μεταβολικών διαταραχών περιλαμβάνουν:

1. Νόσος Gaucher.
2. Αιμοχρωμάτωση.
3. Μιτοχονδριακές ασθένειες.
4. Νόσος Tay-Sachs.
5. Νόσος Wilson.

Ποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τον μεταβολισμό ή τον μεταβολικό ρυθμό

Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του μεταβολισμού σας.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται:

• Μυϊκή μάζα: Χρειάζεται περισσότερη ενέργεια (θερμίδες) για να χτιστούν και να διατηρηθούν οι μύες απ’ ό,τι το λίπος. Τα άτομα με περισσότερη μυϊκή μάζα έχουν συχνά ταχύτερο μεταβολισμό που καίει περισσότερες θερμίδες.
• Ηλικία: Χάνετε μυς καθώς μεγαλώνετε, γεγονός που επιβραδύνει τον μεταβολισμό.
• Το φύλο: Οι άνδρες τείνουν να έχουν ταχύτερο μεταβολισμό από τις γυναίκες. Έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα, μεγαλύτερα οστά και λιγότερο σωματικό λίπος.
• Γονίδια: Τα γονίδια που κληρονομείτε από τους γονείς σας παίζουν ρόλο στο μέγεθος των μυών και στην ικανότητά σας να χτίζετε μυϊκή μάζα.
  Σωματική δραστηριότητα: Το περπάτημα, το κυνήγι των παιδιών σας, το τένις και άλλες μορφές άσκησης προκαλούν στο σώμα σας καύση περισσότερων θερμίδων από ό,τι η καθιστική ζωή.
• Το κάπνισμα: Η νικοτίνη επιταχύνει το μεταβολισμό, οπότε καίτε περισσότερες θερμίδες. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι που κόβουν το κάπνισμα μπορεί να πάρουν βάρος, αλλά οι συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία,βκαρκίνος, υψηλή αρτηριακή πίεση, στεφανιαία νόσος, υπερτερούν κατά πολύ του όποιου οφέλους μπορεί να έχετε από την καύση μερικών επιπλέον θερμίδων.

Φροντίδα

Πώς μπορώ να έχω έναν υγιή μεταβολισμό

Αυτά τα βήματα μπορεί να ωφελήσουν το μεταβολισμό σας:

• Μην παραλείπετε γεύματα. Ο μεταβολισμός προσαρμόζεται γρήγορα και αρχίζει να χρησιμοποιεί λιγότερες θερμίδες για τις λειτουργίες του σώματος. Εάν περιορίσετε υπερβολικά τις θερμίδες, το σώμα αρχίζει να διασπά τους μυς για ενέργεια. Η απώλεια μυϊκής μάζας επιβραδύνει το μεταβολισμό.
  Τροφοδοτήστε το μεταβολισμό με φρέσκα φρούτα και λαχανικά, άπαχη πρωτεΐνη και υγιεινούς υδατάνθρακες και λίπη.
• Προπονηθείτε για να χτίσετε μύες.
• Σταματήστε το κάπνισμα. Ο μεταβολισμός μπορεί να επιβραδυνθεί λίγο, αλλά θα μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου, καρδιακών παθήσεων και άλλων προβλημάτων.

Πότε πρέπει να μιλήσω σε γιατρό

Θα πρέπει να καλέσετε τον γιατρό  εάν παρουσιάσετε:

• Ακραία κόπωση.
• Ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση βάρους.

Συνοψίζοντας

Ο μεταβολισμός παίζει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της λειτουργίας του σώματός.

Ορισμένοι παράγοντες όπως η ηλικία, η μυϊκή μάζα και η σωματική δραστηριότητα μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο ο μεταβολισμός χρησιμοποιεί τις θερμίδες για ενέργεια.

Το να έχετε γρήγορο ή αργό μεταβολισμό δεν αποτελεί πραγματικά παράγοντα για την αύξηση ή την απώλεια βάρους. Το βάρος έχει περισσότερο να κάνει με τις θερμίδες που εισέρχονται σε σχέση με τις θερμίδες που εξέρχονται.

Η δραστική μείωση των θερμίδων μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στον τρόπο λειτουργίας του μεταβολισμού.

Μιλήστε με τον γιατρό σας για άλλους τρόπους επίτευξης ενός βάρους που είναι υγιές για εσάς.